31 ene 2012

¡Viva San Bras!


Un anu mais, celebramus a festa cu mais solera enu nosu lugal.

Se disfruta cua misma ilusión pur mayoris y pequenus, peru ei le pidí au Santu que comu vinha cua Candelaria, mus ilumininara y dera lustri au nosu pescozu cu fin de que mus fijemus y estemus atentus en comu, sin darmus conta; vamus perdendu esta fala que tantu queremus y que mus distingui.

Pur estas festas era costumbri dicel:
“Viva San Bras cua gorra pa tras.”

Pa mí esta expresión me dí mutu de comu se vivía a festa pur entoncis. “A gorra pa tras” me fala da carreira cuas caballerías zunindu, peru tamén me fai vel qu' us nosus guelus dicían “San Bras.”

A vecis mus punhemus a falal y pensamus que nos somus us que cortamus ben u valverdeiru y criticamus a quen non di as palabras comu nos. Sería vo qu' igual que criticamus a aquelis que falan distintu, puséramus un poicu d' atención enu que nos mismus estamus falandu y mus daríamus conta cuantas patás damus a nosa propia fala tos.

Cuántas vecis oivimus esi fala mediu manhegu o mediu lagarteiru y sin quital u méritu a nosa variedai, mus chama a atención un' a palabra que nos ya non dicemus da misma maneira qu' us nosus vicinhus.

Isu sin contal qu' otras vecis se poi escutal, “que va a dicel esi, si non ha aprendíu todavía a falar igual que nos.” Cuandu u que pasa é que nos tamén hemus perdíu muta esencia da nosa tradición falá.

Cua fala pasa igual que cua festa. Us tempus van cambiandu y cambian tantu que, pasaus certus anus; a festa de San Bras tendrá muy poicu que vel cu que mus contaban us nosus padris.

Si us nosus guelus huberan ditu San Blas, non huberan podíu rimal cu “pa tras”; huberan rimau a la chinesca. Peru pur aquelis anus non gozaban d' aquesta nova influencia cultural.

Aquelis qu' inda contéis cu persoas de avanzá edai enas vosas casas, ficelis refrescal a memoria, é fácil que mus levemus sorpresas.

Fechal a porta é u contrariu de dejala aberta, peru mutas vecis ena conversación du día a día ya non dicemus fecha a porta. Dicemus cerra a porta.

Cuantas vecis cuandu alquén dí ei non fagu isu. Logu espetamus ya estás falandu lagarteiru.

Us nosus guelus tamén dicían agó y fago igual que dicían Bras y praza. Asina se recolheu en trabalhus de investigadoris de principus du siglu pasau. Tamén a nosa paisana Isabel López, asina u dejó escritu enus seis sainetis valverdeirus.

Me gustaría qu' a festa non cambiara tantu, que non parecera a que inda mutus hemus cunhocíu de pequenus. U mismu deseu pa fala.

Disfrutéi cu soidi y boa alegría das festas mentras a vo en gritu digu: ¡VIVA SAN BRAS CUA GORRA PA TRAS!”